Stanje useva ozimih žita na području Moravičkog okruga

Čačak - Ozima žita predstavljaju ključnu komponentu u poljoprivrednoj proizvodnji Moravičkog okruga, koji je poznat po svojim pogodnim agroekološkim uslovima.

U ovom regionu dominantno se gaje pšenica, ječam, raž i tritikale, čiji ukupni prinosi značajno doprinose snabdevanju kako domaćeg, tako i tržišta u inostranstvu. Stanje ozimih useva u jesenjem i rano-zimskom periodu igra ključnu ulogu u formiranju očekivanih prinosa.

Setva ozimih žita na području Moravičkog okruga obavljena je u optimalnom agrotehničkom roku, u periodu od kraja septembra do sredine oktobra. Zahvaljujući povoljnim vremenskim uslovima u toku setve, zemljište je bilo dobro pripremljeno, sa zadovoljavajućom količinom vlage u dubljim slojevima. Procena je da je setva obavljena na površini od oko 18.000 hektara, od čega je pšenica zastupljena na oko 65%, dok preostali procenat čine ječam, raž i tritikale.

Klijanje i nicanje useva su se odvijali bez većih poteškoća. Većina parcela ima ravnomernu gustinu zasada, sa brojem biljaka po kvadratnom metru koji odgovara preporučenim normama (450–550 biljaka).

Tokom novembra i početka decembra 2024. godine, klimatski uslovi u Srbiji značajno su uticali na ozima žita. Početak novembra je obeležen natprosečno visokim temperaturama i nedostatkom padavina, što je dovelo do suše u zemljištu. Krajem novembra nastupilo je naglo zahlađenje sa slabim jutarnjim mrazevima, dok je u decembru vreme stabilno, ali hladno i suvo, sa nedovoljno vlage neophodne za razvoj useva. Ova kombinacija uslova usporila je nicanje ozimih žita i povećala rizik od nedostatka vlage, naglašavajući potrebu za prilagođavanjem agrotehničkih mera kako bi se ublažili negativni efekti klimatskih promena.

 

Pregled parcela pokazao je zadovoljavajuće fitosanitarno stanje useva ozimih žita. Trenutno se ne primećuje značajnija pojava bolesti ili štetočina. Uočeni su manji tragovi delovanja štetočina poput glodara, ali se ovaj problem drži pod kontrolom primenom preventivnih mera, uključujući postavljanje mamaca i odgovarajuće obrade zemljišta.

Što se tiče bolesti, potencijalni rizik predstavljaju gljivične infekcije (npr. pepelnica ili rđa), ali su trenutni vremenski uslovi nepovoljni za njihov razvoj. Poljoprivredni proizvođači su savetovani da redovno prate stanje useva i pravovremeno primene fungicide ako se za to ukaže potreba.

Na osnovu trenutnog stanja useva, očekuje se zadovoljavajući prinos, pod uslovom da vremenske prilike tokom proleća i leta ostanu povoljne. Posebno je važno da u fazi vlatanja i klasanja biljke imaju dovoljno vlage, kako bi se sprečio stres zbog suše.

Ekonomski značaj proizvodnje ozimih žita u Moravičkom okrugu ogleda se u doprinosu stabilnosti tržišta žitarica u Srbiji, kao i mogućnostima izvoza. Pšenica proizvedena u ovom regionu ima visoke parametre kvaliteta, što je čini poželjnom za mlevenje i proizvodnju pekarskih proizvoda.

 

Uslovi za proizvodnju ozimih žita na području Moravičkog okruga  do sada su bili povoljni, a očekivanja za dalji razvoj useva optimistična. Uz primenu adekvatnih agrotehničkih mera, proizvođači mogu računati na dobar kvalitet i prinos u predstojećoj žetvi.

 

GZS/ Dipl. ing  Zorica Grbović  Savetodavac PSSS Čačak