U kalendaru SPC ovaj praznik je obeležen crvenim slovom kao zapovedni praznik jer se za ime cara Konstantina Prvog Velikog (274 - 337) vezuje Milanski edikt, jedan od najznačajnijih datuma u istoriji hrišćanske crkve koja je objavom ovog dokumenta 313. godine dobila sve privilegije zvanične vere.

Konstantina Prvog Velikog slave svi hrišćani kao prvog rimskog cara koji je oslonac našao u hrišćanskoj crkvi čiji su prvi kanoni ustanovljeni u vreme njegove vladavine, na Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji, 325. godine.

Konstantin Flavije Valerije, potonji car Konstantin Prvi, rođen je u Naisusu (Nišu).

Posle smrti oca Konstancija Hlora 306. godine, proglašen je za avgusta (savladara) severozapadog Rimskog carstva.

Bio je mnogobožac ali veoma blagonaklon prema hrišćanima koji su tada smatrani za jeres.

Predanje kaže da mu se uoči bitke sa avgustom Maksencijem (312.) prikazao Časni krst što je protumačio kao Božju volju i počeo da gradi hramove u Jerusalimu, Carigradu (koji je po njemu prozvan Konstantinopolj), Rimu, Triru.

Car Konstantin krstio se tek kasnije, a prema nekim zapisima pred upokojenje.

Njegova majka, carica Jelena, zaslužna je za pronalazak ostataka Časnog krsta na kome je razapet Hrist, a taj događaj na Golgoti kraj Jerusalima pominje se na Krstovdan (27. septembra), praznik Vozviždenja Časnog krsta kada se slave imena svetih Konstantina i Jelene.

Carica Jelena bila je veliki pobornik hrišćanske vere, a proslavila se i kao graditelj hrišćanskih crkava i manastira.

Svetitelji se u Srbiji slave kao zaštitnici mnogobrojnih pravoslavnih porodica i kao esnafska slava.

U nekim selima Pomoravlja i Šumadije, Konstantin i Jelena su zavetna slava i običaj je da se na taj dan organizuju praznične litije.

Njihov kult je posebno negovan kod Rumuna i Grka za koje sveti car Konstantin isto što i Sveti Sava kod Srba.

GZS/RTV